گربههای قفقازی در ایران
سیاهگوش گربهسان کوچک جثهای است که در ایران مطالعات زیادی درمورد آن صورت نگرفته است. این گونه به دلیل عمر بالایی که نسبت به گربهسانان کوچکچثه دارد و تاثیری که در کنترل جمعیت جوندگان دارد، بسیار حائز اهمیت است.
همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: گربههای کوچک زیر خانواده از گربهسانان هستند که معروفترین آنها همین گربههایی است که در کوچه و خیابان میبینید. اما گونههای وحشی آن در ایران شامل گربه وحشی، گربه جنگلی، گربه پالاس، گربه شنی، کاراکال، وشق (سیاهگوش) میشود. البته در برخی از دستهبندیها یوزپلنگ ایرانی هم جزو گربههای کوچک دسته بندی میشود)
سیاهگوش همان «وَشَق» یا لینکس است که دم کوتاه و یال زیر گلو دارد و نباید آن را با کاراکال اشتباه گرفت این دو گونه اگرچه به لحاظ ظاهری گوشهایشان طره موی سیاه جذابی دارد ولی در یک دستهبندی قرار نمیگیرند. کاراکال را در دشتهای کویری مرکز ایران میتوان یافت و لینکس را جنگلها و مراتع با تراکم بالای درخت و بته میتوان دید.
خانواده سیاهگوش چهار سرده اصلی دارد که زیرگونهی یکی از آنها را میتوان در ایران یافت.
۱- سیاهگوش اوراسیایی (Lynx lynx): بزرگترین نوع سیاهگوش که در اروپا، قفقاز، ترکیه، ایران، آسیای میانه و ترکستان جنوبی و بیش از همه سیبری زندگی میکند.
۲- سیاهگوش کانادایی (Lynx canadensis): بومی کانادا
۳- سیاهگوش ایبری (Lynx pardinus): نادرترین نوع سیاهگوش که به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارد و بومی شبهجزیره ایبری در جنوب غربی اروپا (اسپانیا و پرتغال) است.
۴- گربه دمکوتاه یا بابکت (Lynx rufus): بومی آمریکای شمالی
سیاهگوش اوراسیایی خود به ۶ زیرگونه تقسیم میشود که در زیستگاههای اروپا تا آسیای میانه و هیمالیا زندگی میکند. از میان این ۶ زیرگونه، سیاهگوش قفقازی یا (L. l. dinniki) در قفقاز، ایران، ترکیه، و بخش اروپایی روسیه زندگی میکند. این گونه در ایران در معرض آسیب، در آذربایجان، کمترین نگرانی و در گرجستان در معرض انقراض است. بر اساس شواهد موجود این زیرگونه از جمله ناشناختهترین زیرگونههای سیاهگوش در دنیا محسوب میشود که در جنوبیترین حد پراکنش خود در نواحی شمال، شمال غرب و برخی مناطق غرب ایران دیده شده است.
زیستگاه سیاهگوش قفقازی در ایران:
در استانهای آذربایجان شرقی و غربی و اردبیل، تهران، زنجان، قزوین گزارش شده است
مشخصات ظاهری سیاهگوش اوراسیایی:
طول بدن: ۸۰ تا ۱۳۰ سانتیمتر
طول دم: ۵ تا ۱۹ سانتیمتر
ارتفاع بدن ۵۰ تا ۷۵ سانتیمتر
وزن ۸ تا ۳۱ کیلوگرم
عمر: بین ۱۰ تا ۲۰ سال (رکورد ۲۶ سال در اسارت)
تغذیه: غذای مورد علاقه آن معمولا بچههای گراز، شوکا، مرال و پستانداران کوچک
کارکال را با سیاهگوش اشتباه نگیرید
کاراکال یک سرده مجزا از گربهسانان کوچک جثه است که در گذشته به آن به اشتباه سیاهگوش میگفتند چرا که این گونه نیز طره سیاهی روی گوشش دارد و پشت گوشهایش سیاه است ولی امروزه آن را به کلی از گونه سیاهگوش (لینکس) جدا میکنند. این گونه موهای کوتاه و زرد شنی رنگ دارد. دست و پاهایش پلند است و دمش نسبت به سیاهگوش کمی بلندتر است.